Zingeving in de laatste levensfase
vanuit verlangen, zonder woorden, zin ervaren
Bij onze ontmoetingen creëer ik een veilige, vertrouwensvolle bedding waarin ruimte ontstaat voor hetgeen wat gehoord, gezegd of gezien wil worden. Hierbij luister ik naar wat er in het moment nodig is. Dit kan stilte of nabijheid zijn, luisteren, maar ook het inzetten van beeldende middelen.
​
De inzet van beeldende middelen kan heel laagdrempelig zijn, er zijn geen woorden nodig, veelal vinden je handen als vanzelf hun weg of komt er iets voort uit een concrete wens. Je hoeft helemaal niet creatief te zijn en het hoeft helemaal niet ergens op te lijken. Vertrouw je handen, ze doen vanzelf het ‘werk’.
Iets maken met je handen kan afleiding geven. Het helpt je wat te ontspannen. Anderen vinden het fijn om iets voor een geliefd iemand te maken. Een klein eigen gemaakt cadeautje. Om te bedanken voor alle steun of om iets tastbaars na te laten. Je kunt iets maken samen met mij, samen met iemand van je familie of een goede vriend(in) of, als je dat liever wilt, alleen, op je kamer, op een moment dat jou goed uitkomt. Zittend op je stoel of liggend in bed.
Misschien wil je niet zelf iets doen, maar vind je het wel fijn als bijvoorbeeld je kleinkind bij je komt knutselen of samen met je dierbaren iets te doen. Dit is allemaal mogelijk. Precies op de manier waarop het voor jou prettig is.
Iets nalaten
Mevrouw pakt intuïtief de kleuren blauw en groen. Als ze in het geel schildert, begint ze over haar dochter te vertellen en straalt, "mijn sunshine’". "Als je de hemel, het gras en zo’n dochter hebt, ben je een rijk mens en kan je alleen maar dankbaar zijn."
Beeldende voorbeelden
Misschien kunnen enkele voorbeelden een indruk geven wat de Beeldende begeleiding kan inhouden.
​
Het leven afronden
Mevrouw doet voor het eerst een kleine meditatie. De eerste gedachte die bij haar omhoog komt, zijn haar kleindochters, die ze al jaren niet heeft gesproken. Ze schrijft een briefje en we leggen een schilderij van haar als herinnering erbij. Een laatste groet.
Het onzegbare kunnen zeggen
Meneer schildert in het blauw. We draaien zijn schilderij en hij herkent iets erin. "Onvoorstelbaar", "zo blauw als in de hemel". Als ik meneer zijn tekening op afstand laat bekijken, beginnen de kerktoren te luiden. Meneer overlijdt enkele dagen later.
​
Afleiden tijdens het wachten
Meneer zit urenlang met een andere bewoonster van het hospice aan de keukentafel of op zijn kamer mandala’s te tekenen. "Dit geeft me afleiding en ik vergeet even de pijn." De tekeningen geven de geestelijke begeleiding en ingang voor een gesprek.
Als woorden steeds moeilijker woorden
Krister (8 jaar) is stilletjes als hij op visite is bij zijn vader. We spelen & lachen samen, en verkennen het pand. Krister maakt een troostvogelnest voor zijn vader. Hierin ‘verstopt’ hij zijn wensen voor zijn stervende vader. Bij de uitvaart plaatst hij het nest naast het hoofd van zijn vader. Zo kan hij op zijn heel eigen manier bijdragen aan de ceremonie.
Vorm geven aan jouw verhaal
Mevrouw is erg moe en heeft sterke hoofdpijn. Ze vertelt van een kleibeeld dat ze voor haar dochter wil achterlaten. "Dat ze weet dat ze niet alleen is". Met gesloten ogen ligt mevrouw in bed en vertelt. Mijn handen volgen haar woorden. Tussendoor valt mevrouw in slaap. Als zij weer wakker wordt, staat het beeld op haar nachtkastje.
Meer informatie
Als je interesse hebt meer over Beeldende begeleiding in de laatste levensfase te lezen, is de website van het Netwerk Beeldende begeleiding in de laatste levensfase een aanrader. Sinds 2015 proberen we Beeldende begeleiding landelijk in de zorg van hospices te integreren.